Wat te doen bij boos of agressief gedrag?
Veel ouders herkennen het: Je puber is boos, schreeuwt of gooit met deuren. Soms hoort dat bij de leeftijd, maar het kan ook té heftig worden en voor spanning in huis zorgen. Hier lees je hoe je het verschil herkent, welke stappen je direct kunt zetten, hoe je grenzen stelt zonder strijd en wanneer het verstandig is om hulp in te schakelen.
Wanneer is boos gedrag normaal en wanneer niet?
Iedere jongere wordt weleens boos. Het hoort bij de ontwikkeling: Ze oefenen met zelfstandigheid en grenzen. Toch zijn er signalen dat het niet alleen “gewone puberboosheid” is:
- Je kind wordt vaak en onverwacht erg boos.
- Er is sprake van fysiek geweld (duwen, slaan, spullen vernielen).
- Het lukt niet meer om te praten, ook niet na afkoeling.
- Het gedrag belemmert school, vriendschappen of het gezinsleven.
Zie je deze signalen regelmatig, dan is het goed om extra stappen te zetten.
Wat kun je doen in het moment zelf?
Tijdens een boze bui is de eerste taak veiligheid: Voor je kind, jezelf en gezinsleden. Daarna kun je pas werken aan rust.
Blijf zelf zo kalm mogelijk
- Spreek met lage stem en korte zinnen.
- Ga niet mee in het volume of de emotie.
- Adem diep en langzaam, dat werkt ook op je kind door.
Benoem wat je ziet
Zeg bijvoorbeeld: “Ik zie dat je heel boos bent. We praten verder als je rustiger bent.” Dit geeft erkenning zonder olie op het vuur te gooien.
Geef ruimte
Het helpt om even afstand te nemen, zodat de spanning kan zakken. Maak duidelijk dat je later terugkomt om samen te praten.
Grenzen stellen zonder strijd
Grenzen zijn belangrijk voor veiligheid en voorspelbaarheid. Maar hoe stel je ze zonder dat het elke keer een machtsstrijd wordt?
- Kies één grens tegelijk. Focus op wat nú het belangrijkst is.
- Blijf consequent. Herhaal rustig dezelfde boodschap, zonder in discussie te gaan.
- Bied een alternatief. Bijvoorbeeld: “Je kunt nu niet op de scooter stappen, maar je mag wel even buiten afkoelen.”
Deze aanpak voorkomt escalatie en geeft duidelijkheid.
Wat helpt op de lange termijn?
Om agressieve buien te verminderen, werkt het goed om te investeren in positieve patronen.
- Geef positieve aandacht. Benoem en waardeer het gedrag dat wél goed gaat.
- Vier kleine successen. Een dag zonder schreeuwen? Geef een compliment.
- Zorg voor structuur. Duidelijke afspraken over eten, gamen, slapen en huisregels. Met Het Keuzemenu bepaal je vooraf samen welke keuzes er zijn en wat hiervan de gevolgen zijn. Jij hoeft op dat moment niet te onderhandelen of erbij te blijven. De jongere maakt zijn eigen keuze en de gevolgen zijn al duidelijk. Ook boosheid of agressie kan je opnemen in Het Keuzemenu.
- Blijf in gesprek. Gebruik hiervoor rustige momenten (bijv. tijdens een wandeling of autorit).
Wanneer zoek je extra hulp?
Iedere ouder heeft weleens een pittige dag, maar er zijn momenten waarop je beter steun inschakelt:
- Als jij of iemand anders thuis niet meer veilig is.
- Als de boosheid dagelijks uit de hand loopt.
- Als school of vrienden ernstig lijden onder het gedrag.
- Als je merkt dat je zelf uitgeput raakt.
In dat geval kun je contact opnemen met je huisarts, het wijkteam/jeugdteam in je gemeente of bij ernstige situaties direct hulpdiensten bellen.
Veelgestelde vragen
Niet altijd. Schreeuwen kan spanning ontladen. Maar als het vaak gebeurt of anderen bang maakt, kan het wél problematisch zijn.
Herhaal rustig dezelfde zin. Gebruik een korte boodschap en bied een alternatief. Zo voorkom je welles-nietes.
Stop het gesprek direct en zorg voor veiligheid. Bespreek dit later met een professional. Je staat er niet alleen voor.
Je bent ook mens. Als je uitvalt, herstel dat later met een korte sorry en benoem opnieuw de grens. Oefen met adempauzes.
Sommige jongeren groeien eroverheen. Maar als het dagelijks voor spanning zorgt, is het beter om nu al hulp te zoeken.